Dy fjalë për jetën time

 

          Kam lindur në fshatin Fterrë të rrethi të Sarandës ditën e Vitit të Ri 1905. Babai im quhej Rushit e nëna Maxhare. Familja ishte e varfër. Prindërit ishin në gjendje të vështirë ekonomike. Jetonin me krahët e punës, me pak bujqësi e pak blegtori, sa për të mbajtur frymën gjallë. Nga këto rrethana u kushtëzua martesa e të tri motrave pa mbushur ende moshën 15 vjeçe. Po kështu, nga familja u larguan për të gjetur punë në kurbet të dy vëllezërit e mi më të mëdhenj, Rustemi e Uzeiri, të cilët shërbyen edhe si ushtarë bedelë në viset e Turqisë, duke zëvendësuar djemtë e njerëzve të kamur.

              Në këto kushte të vështira ekonomike, edhe unë, në moshën 12 vjeçare, sapo mbarova klasën e parë në shkollën shqipe të fshatit, të çelur në vitin 1916, u detyrova të largohem nga familja për të siguruar bukën e gojës. Më pas u vendosa në Vlorë dhe u pajtova si çirak në kafen e thjeshtë të Osman Beqos, që frekuentohej kryesisht nga njerëz të varfër.

               Më 1920, kur nisi Lufta e Vlorës kundër pushtuesve italianë, edhe pse ende i ri, iu bashkova çetës së fshatit Fterrë dhe luftova me armë në dorë në përbërjen e saj. Por zihem rob, bashkë me shokë të tjerë dhe internohemi në ishullin e Sazanit, ku kaluam vështirësi të mëdha.

                 Pas mbarimi të Luftës së Vlorës, kthehem përsëri në qytet dhe rinis punën si çirak po në atë kafene që punoja më parë. Herë pas here aty vinin edhe patriotët e shquar Avni Rustemi e Halim Xheloja, që shtroheshin në biseda me njerëzit e thjeshtë dhe u qanin hallet. Si figura të adhuruara që ishin e që luftonin për liri e barazi, unë u shërbeja me zell të veçantë. Nuk di pse u tërhoqa vëmendjen e ata filluan të interesohen për mua që të më jepnin shkollë, të më dërgonin në Normalen e Elbasanit.

                  Kështu, më 1923 më nxorën bursë dhe unë shkova në shkollën Normale. Fillimisht, pata shumë vështirësi, se vetëm klasën e parë fillore kisha mbaruar, por me ndihmën e shokëve e të mësuesve u futa shpejt në rrjedhë me të tjerët. Duke qenë nxënës, më aktivizuan në Shoqërinë “Bashkimi” dhe mora pjesë me armë në dorë në Revolucionin e Qershorit  të vitit 1924, në përkrahje të qeverisë së Fan Nolit.

                  Shkollën Normale e mbarova me rezultate  të mira në vitin 1928 dhe po atë vit u emërova mësues në shkollën fillore të Përmetit, ku punova për dy vjet me radhë. Në vitin 1930 u transferova në Sarandë. Isha i kënaqur jo vetëm për qytetin bregdetar, por sidomos se isha më pranë familjes, që jetonte në fshatin tim të lindjes.

                  Në Sarandë punova deri në vitin 1939 si mësues dhe kujdestar në Konviktin “Çamëria”, ku pata rezultate të mira dhe fitova dashurinë dhe respektin e nxënësve e të prindërve.

                  Pushtimin e vendit nga Italia fashiste e prita si një gjëmë për popullin. Nuk u pajtova as me regjimin fashist e as me programet e tij për shkollën. Këtë e demonstrova hapur si në shkollë dhe në shoqëri. Qe kjo arsyeja që menjëherë më transferuan në Konispol, si mësues në shkollën fillore, e cila qe e ndarë në mashkullore e femërore. Po edhe këtu pikëpamjet e mia antifashiste ranë në sy të parisë dhe të fashizmit dhe në vitin 1940, me dekret të Logotenencës Nr. 528, datë 31 tetor, spastrohem nga arsimi bashkë me shumë mësues të tjerë antifashistë anembanë Shqipërisë.

                 I spastruar nga arsimi, deri në vitin 1944 kam qëndruar kryesisht në Fterrë, pranë familjes, por një pjesë të kohës dhe në Sarandë, kur ajo u çlirua nga pushtuesit italianë. Në këtë kohë përqafova plotësisht  idetë e Lëvizjes Nacionalçlirimtare dhe u vura tërësisht në shërbim të saj. Që në vitin 1942 zgjidhem në këshillin nacionalçlirimtar, ku kam kryer detyrën e sekretarit. Kam qenë edhe pjesëtar i çetës territoriale të fshatit, deri në çlirimin e plotë të vendit. Për këtë, Kuvendi Popullor më ka akorduar tri medalje: të ”Trimërisë” të “Kujtimit” dhe të“Çlirimit”,. Gjithashtu, në këtë kohë kam kryer detyrën e ekonomatit për materialet e dorëzuara nga repartet partizane dhe ato të grumbulluara nga depot e  ushtrisë italiane që kapitulloi. Këto materiale, siç vërtetohet dhe nga dokumentet origjinale, i kam shpërndarë në fshatrat e Bregdetit dhe të Kurveleshit, apo në njësitë e formacioneve partizane.

                    Gjatë Luftës, duke pasur dhe makinë shkrim, dhashë ndihmesë të veçantë në shumëfishimin dhe shpërndarjen e trakteve e të lajmeve , që ndihmonin në bashkimin e popullit në Frontin Nacionalçlirimtar.

                    Ndihmesë kam dhënë edhe në fushën e arsimit në zonat e çliruara. Në vitin 1944 mora pjesë në Konferencën e Lipës në Përmet, që iu kushtua arsimit dhe, bashkë me shokë të tjerë, dhamë ndihmesën tonë në hapjen e shkollave  në zonën e Kurveleshit, të Bregdetit e të Rrëzomës.

                     Me çlirimin përfundimtar të Sarandës, në nëntor të vitit 1944 thirrem në këtë qytet dhe zgjidhem anëtar i këshillit  me detyrë përgjegjës i arsimit dhe drejtor i shkollës. Këtu m’u desh të kapërcej shumë vështirësi për regjistrimin e fëmijëve dhe çeljen e shkollës, sepse gjendja e pasluftës qe katastrofike. Me ndihmën e dashamirësinë e prindërve arsimdashës sarandjotë,arrita të grumbulloj në shkollë 130 nxënës, me të cilët për një kohë të gjatë punova fill i vetëm.

                         Më pas, në vitet e pasçlirimit, kur arsimi i vu disi në rrugë të mbarë,  kam punuar si drejtor i shkollës shtatëvjeçare në Sarandë, në Kuç të rrethit të Vlorës e në Delvinë, inspektor i arsimit për qarkun e Gjirokastrës, drejtor i shtëpisë së fëmijës në Sarandë e Delvinë, drejtor i konviktit në Sarandë etj.

                        Jam i kënaqur që puna ime në arsim, si mësues apo si drejtues, është  vlerësuar e   nderuar, në radhë të parë nga nxënësit, kolegët e prindërit, por edhe nga organet shtetërore të kohës. Kështu, qysh në vitin 1956 më jepet titulli “Mësues i merituar” për punën e gjatë e frytdhënëse për edukimin e brezit të ri dhe për përhapjen e arsimit. Disa vjet më vonë, në nëntor 1980 me jepet titulli i lartë “Mësues i Popullit” për merita të shquara në edukimin e brezit të ri dhe revolucionarizimin e mëtejshëm të shkollës.

                     Gjatë gjithë jetës sime e kam quajtur veten pjesë të shoqërisë dhe jam përpjekur të ndihmoj në mbarëvajtjen e vendit. Dhe jo vetëm në arsim e kulturë, por dhe në fusha të tjera. E tillë ka qenë ndihmesa ime  në organet e zgjedhura të pushtetit, të gjykatave, të bashkimeve profesionale, në konferenca arsimore lokale e kombëtare, në sesione shkencore etj.

                     Edhe tani që jam në pension e në moshë të thyer, ndjek  me vëmendje përmes shtypit, radios e televizionit zhvillimet e arsimit në tërësi e në shkollat ku kam punuar në veçanti. Është edhe kjo një nga arsyet kryesore që po shkruaj  kujtimet e mia të jetës e të punës dhe po i dërgoj në vendet ku kam ushtruar veprimtarinë arsimore e patriotike.

                      Kjo, pra, është shkurtimisht jeta ime, e përmbledhur në pak radhë. Më tej do të lexoni kujtime më të plota, së bashku me dokumentet përkatëse e fotografitë, që i kam ruajtur me kujdes për vite e vite me radhë.